Định nghĩa và tầm quan trọng của Cố Vấn

MENTORING (CỐ VẤN) LÀ GÌ ?

mentor (danh từ): một người cố vấn giàu kinh nghiệm và đáng tin cậy.
mentoring (động từ): hành động hướng dẫn, đưa lời khuyên hoặc huấn luyện ai đó

Mentor (Người cố vấn) là gì?

Người cố vấn là một người có kinh nghiệm và kiến thức quý báu, cung cấp sự hướng dẫn và hỗ trợ. Trong các chương trình cố vấn, người cố vấn không chỉ là người đưa ra lời khuyên; họ là những người hướng dẫn giúp thúc đẩy sự phát triển nghề nghiệp và phát triển kỹ năng trong công ty. Họ chia sẻ những hiểu biết sâu sắc và và có thể mở ra những cánh cửa mà người được cố vấn có thể không tự mình mở được. Vai trò của người cố vấn rất đa dạng và thường mở rộng vượt ra ngoài việc chỉ đưa ra lời khuyên đơn giản. Họ có thể thực hiện nhiều chức năng cố vấn khác nhau, đôi khi đóng vai trò như một huấn luyện viên, một người kết nối, hoặc thậm chí là người thách thức, để giúp người được cố vấn phát huy hết tiềm năng của mình. Không hiếm khi một người được cố vấn có nhiều hơn một người cố vấn, vì mỗi người có thể cung cấp những góc nhìn và chuyên môn độc đáo, vô giá.

Mentee (người được cố vấn) là gì?

Người được cố vấn là người mong muốn phát triển, học hỏi và tiến bộ về mặt chuyên môn hoặc cá nhân, và họ tham gia với một người cố vấn để đạt được mục tiêu này. Họ không phải là những người thụ động tiếp nhận sự thông thái của người cố vấn, mà là những người tham gia tích cực vào hành trình phát triển của bản thân. Vai trò của người được cố vấn là cởi mở, ham học hỏi và sẵn sàng biến đổi những kiến thức và lời khuyên nhận được thành những tiến bộ có ý nghĩa trong sự nghiệp hoặc cuộc sống cá nhân của họ.

BẢN CHẤT THỰC SỰ CỦA MENTORING

Theo nghĩa rộng, từ điển Oxford đưa ra một định nghĩa khá đầy đủ về việc cố vấn. Nhưng trong thực tế, các tổ chức của Úc và Hoa Kỳ đã áp dụng nhiều cách thức cố vấn khác nhau. Một cách hiểu khác đó là các mối quan hệ của cố vấn, cái mà tập trung vào kinh nghiệm sâu sắc của người cố vấn. Kiến thức, sức mạnh và sự ảnh hưởng của người hướng dẫn được kỳ vọng là sẽ hỗ trợ người được cố vấn đạt được mục tiêu nghề nghiệp của họ. Những mối quan hệ này thường là lâu dài và đôi khi bị nhầm lẫn với vai trò quản lý tuyến.

Ở hướng ngược lại, trọng tâm lại chuyển sang người được cố vấn. Điểm nhấn mạnh được đặt vào những hiểu biết cá nhân và thách thức trí tuệ có thể thu được thông qua việc tương tác với người cố vấn. Người ta mong đợi rằng người được cố vấn sẽ dẫn dắt mối quan hệ, mời người cố vấn tham gia vào cuộc đối thoại nội tâm của họ để hỗ trợ trong việc giải quyết các quyết định nghề nghiệp phức tạp. Những kiểu mối quan hệ này thường được nuôi dưỡng thông qua các chương trình đào tạo chính thức có xu hướng ngắn hạn và được thiết kế để không bị ràng buộc với các vai trò theo thứ bậc.

CỐ VẤN PHÁT TRIỂN - DEVELOPMENTAL MENTORING

Một phong cách cố vấn có thể mà bạn có thể sử dụng là cố vấn phát triển. Khi nói đến việc cố vấn phát triển, chúng ta cần chú ý vào sự phát triển cá nhân của người được cố vấn. Cấp bậc của người cố vấn không quan trọng bằng tiềm năng học hỏi mà họ có thể mang lại. Cách tiếp cận này mở ra cánh cửa cho các hình thức cố vấn mới như cố vấn ngang hàng (peer-mentoring) và cố vấn ngược (reverse-mentoring).

Cố vấn ngang hàng thường diễn ra giữa những người cùng cấp bậc, trong đó một người (người cố vấn) có kinh nghiệm mà người kia (người được cố vấn) không có.
Trong hình thức cố vấn ngược (cố vấn ngược lên), người cố vấn có vị trí thấp hơn trong hệ thống phân cấp tổ chức so với người được cố vấn, nhưng lại có kinh nghiệm và kiến thức mà người được cố vấn thiếu.

Sự khác nhau giữa Mentoring (Cố vấn) và Coaching (huấn luyện)

Hoạt động cố vấn trong môi trường doanh nghiệp chủ yếu tập trung vào việc hỗ trợ mọi người cải thiện hiệu suất hiện tại để “phù hợp” hơn với vai trò hiện tại hoặc vị trí tiếp theo của họ. Tuy nhiên, việc cố vấn là một mối quan hệ học hỏi, và thường tập trung vào phát triển nghề nghiệp lâu dài. Mục đích chính là thúc đẩy sự phát triển cá nhân, xây dựng kỹ năng, kiến thức và sự hiểu biết. Người cố vấn có thể sử dụng các kỹ năng huấn luyện trong các cuộc trò chuyện của họ, nhưng thông thường vai trò của người cố vấn rộng hơn vai trò của huấn luyện viên và có thể bao gồm việc mở ra các cơ hội, tạo kết nối và chia sẻ kinh nghiệm.

Khi nào nên sử dụng chương trình cố vấn?

Nhiều tổ chức nhận thấy rằng một chương trình cố vấn tốt đồng nghĩa với việc nhân viên có nhiều khả năng tương tác và ghi nhớ thông tin họ đang được dạy.

Ví dụ: Sở Công nghiệp Chính của New South Wales (NSW) báo cáo rằng sau ba năm thực hiện chương trình cố vấn, 90% người cố vấn cảm thấy chương trình tác động tích cực đến năng lực lãnh đạo và 70% người được cố vấn cảm thấy lạc quan hơn về sự nghiệp của họ. Có thể dễ dàng để thấy tại sao các số liệu thống kê này lại cao đến vậy khi hiện tại, theo nghiên cứu của LinkedIn, việc hướng dẫn đứng ở vị trí đầu tiên về hiệu quả khi so sánh nó với các lĩnh vực chương trình Học tập & Phát triển khác.

Khi lựa chọn ứng dụng phù hợp cho việc cố vấn, người ta thấy rằng nó đặc biệt phù hợp cho việc tăng tỷ lệ giữ chân nhân viên, tạo điều kiện chuyển đổi văn hóa và khuyến khích sự đa dạng trong tổ chức (chẳng hạn như khuyến khích tỷ lệ nhân viên nữ – nam cân bằng hơn, như nghiên cứu trường hợp WIMNet của chúng tôi khám phá). Nó thường được sử dụng để hỗ trợ các chương trình tài năng, do đó những người tham gia có thể tận dụng tối đa sự tham gia của họ bằng cách sử dụng người cố vấn để giúp họ củng cố việc học. Việc cố vấn cũng có thể được sử dụng để khuyến khích hành vi đạo đức trong tổ chức.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ TÌM MỘT NGƯỜI CỐ VẤN

Xác định người cố vấn phù hợp

Tìm kiếm người cố vấn phù hợp là một bước then chốt trong hành trình nghề nghiệp của bạn. Hãy bắt đầu bằng cách xác định những gì bạn muốn đạt được trong sự nghiệp hoặc phát triển cá nhân. Sự rõ ràng này giúp xác định kiểu người hướng dẫn có thể hướng dẫn bạn một cách hiệu quả. Sau đó bạn sẽ tìm một người có chuyên môn phù hợp với mục tiêu của bạn và thể hiện những phẩm chất phù hợp với các giá trị của bạn.

Tìm người cố vấn ở đâu?

Tại nơi làm việc của bạn

Thông thường, một người hướng dẫn tuyệt vời có thể được tìm thấy ngay trong tổ chức của bạn. Tìm kiếm những cá nhân giàu kinh nghiệm, những người thể hiện sự sẵn sàng chia sẻ kiến thức và đầu tư thời gian cho sự phát triển của người khác.

Mạng lưới Chuyên môn

Tham dự các sự kiện ngành, tham gia các hiệp hội chuyên nghiệp hoặc tham gia các diễn đàn trực tuyến liên quan đến lĩnh vực của bạn. Mạng lưới có thể khám phá ra những người hướng dẫn tiềm năng bên ngoài vòng tròn ngay lập tức của bạn.

Chương trình cố vấn

Nhiều tổ chức và hiệp hội cung cấp các chương trình cố vấn. Chúng được xây dựng để kết nối người cố vấn với người được cố vấn dựa trên các mục tiêu và sở thích cụ thể. Các chương trình cũng có thể được xây dựng với mục tiêu của tổ chức hoặc ngành nghề; ví dụ, khuyến khích phụ nữ tham gia nhiều hơn vào một ngành mà nam giới đang thống trị hoặc thu hút nhân tài mới vào một lĩnh vực cụ thể.

Bắt đầu mối quan hệ

Khi bạn đã xác định được một người cố vấn tiềm năng, hãy tiếp cận họ một cách tôn trọng và rõ ràng. Bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với công việc của họ và giải thích tại sao bạn tin rằng họ sẽ là một người cố vấn tuyệt vời. Hãy nói cụ thể về những gì bạn mong muốn học hỏi và cách bạn nghĩ họ có thể giúp đỡ. Hãy nhớ rằng, cố vấn là một con đường hai chiều. Hãy cởi mở đón nhận phản hồi và sẵn sàng đầu tư thời gian và công sức vào mối quan hệ này. Điều quan trọng nữa là tôn trọng thời gian và ranh giới của họ, vì người cố vấn thường phải cân bằng trách nhiệm của mình cùng với việc cố vấn.

Đặt mục tiêu cố vấn hiệu quả

Thiết lập các mục tiêu rõ ràng và thực tế trong khóa học hướng dẫn của bạn không chỉ định hướng cho mối quan hệ cố vấn mà còn đảm bảo nó phù hợp với các mục tiêu rộng hơn của tổ chức bạn. Vậy, làm thế nào để chúng ta xác định những mục tiêu này? Nó bắt đầu bằng việc hiểu cả người cố vấn và người được cố vấn mong muốn đạt được gì. Điều này có thể bao gồm từ phát triển chuyên môn đến thành thạo các kỹ năng cụ thể.

Trong các chương trình cố vấn, mục tiêu là thứ giúp duy trì mối quan hệ được tập trung và có ý nghĩa. Ví dụ, nếu người được cố vấn nhắm đến mục tiêu cải thiện kỹ năng lãnh đạo, thì vai trò của người cố vấn là cung cấp hướng dẫn và cơ hội để phát triển những kỹ năng này. Tuy nhiên, nó không chỉ đơn thuần là các tương tác một đối một; đôi khi, hoạt động cố vấn theo nhóm có thể được thực hiện, cho phép người được cố vấn học hỏi từ nhiều người cố vấn. Cách tiếp cận này mở rộng tầm nhìn học hỏi của người được cố vấn bằng cách cung cấp những góc nhìn và kinh nghiệm đa dạng.

Vẻ đẹp của việc cố vấn nằm ở tính linh hoạt của nó. Cho dù đó là về thăng tiến nghề nghiệp, nâng cao kỹ năng hay phát triển bản thân, các mục tiêu đều có thể được điều chỉnh để phù hợp với từng mối quan hệ cố vấn riêng. Bằng cách đảm bảo các mục tiêu này phù hợp với tầm nhìn của tổ chức bạn, việc cố vấn có thể trở thành một công cụ mạnh mẽ thúc đẩy văn hóa học tập và phát triển liên tục.